Δεν γίνεται εξέγερση επειδή δεν γίνεσαι εσύ η εξέγερση που περιμένεις
Ένα από τα κυρίαρχα αφηγήματα των ημερών στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις διάφορες συζητήσεις σε κοινωνικούς κύκλους και πολιτικοποιημένες παρέες είναι ότι δεν ξεσπά «εξέγερση» λόγω της καταγωγής του 16χρονου Κώστα που πυροβολήθηκε εν ψυχρώ από καθάρματα της ΕΛ.ΑΣ. Αυτή η άποψη είχε αναπαραχθεί και σε επίπεδο πολιτικών θέσεων συλλογικοτήτων και οργανώσεων επ’ αφορμής της δολοφονίας Σαμπάνη και είναι γενικά μια άποψη που υποστηρίζεται από πολλούς. Το πρόβλημα με αυτή την άποψη δεν έγκειται σε όσους την υποστηρίζουν ενώ ταυτόχρονα δίνουν το παρόν στα καλέσματα οργής και διαδίδουν έμπρακτα το μήνυμα «εξέγερση τώρα» αλλά με όσους δικαιολογούν την δική τους απάθεια με παθητικοποιημένη γκρίνια για το γεγονός ότι «δεν γίνεται εξέγερση» ρίχνοντας την ευθύνη στους άλλους. Και δυστυχώς η πικρή αλήθεια είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των όσων διαμαρτύρονται για το ότι «δεν γίνεται εξέγερση» διαμαρτύρεται είτε διαδικτυακά είτε από την θαλπωρή του καναπέ. Διαμαρτύρεται ενώ δεν έδωσε το παρόν στην αντανακλαστική αυθόρμητη διαδήλωση που έλαβε χώρα στις 5 του Δεκέμβρη που είχε μόνο μερικές εκατοντάδες κόσμου, ενώ δεν βρέθηκε στα οδοφράγματα της 6ης Δεκέμβρη και ενώ ούτε έχει την πρόθεση να ριχτεί σε μια μάχη δίχως αύριο για να γίνουν οι ίδιοι η απάντηση στην απάθεια, η εξέγερση την οποία προσδοκούν. Αν όλοι αυτοί που σχολιάζουν και αναθεματίζουν την παθητικοποιημένη κενωνία κατέβαιναν στους δρόμους, αν αφιέρωναν τον χρόνο που δαπανούν στα γαμημένα social media για να οργανωθούν, να παλέψουν και να συγκρουστούν με τους έμμισθους φρουρούς του κράτους, τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.
Τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουν οι ρατσιστές
Οι ρατσιστές που σήμερα χειροκροτούν τα καθάρματα της αστυνομίας είναι οι ίδιοι που αναρωτιούνται 14 χρόνια μετά «τι έκανε ο Γρηγορόπουλος στα Εξάρχεια». Αν νομίζουν οι νεότεροι σύντροφοι ή οι παθητικοποιημένοι blogers και fbούκηδες ότι στην εξέγερση του 2008 συμμετείχαν δίποδα αυτής της κοπής ή ότι η καταγωγή του Αλέξη συντέλεσε στον κοινωνικό αναβρασμό αναπόφευκτα σφάλλουν, όπως σφάλλουν και αν πιστεύουν ότι η εξέγερση του 08 είχε καθολική αποδοχή, κάτι που σήμερα δεν θα συνέβαινε λόγω του ότι ο Κώστας είναι ρομά. Το κοινωνικό φαινόμενο «εξέγερση» είναι πολύ πιο περίπλοκο από τις απλουστευτικές προσεγγίσεις που παρουσιάζονται ως ισχυρισμοί ως προς το γιατί δεν ξεσπάει. Σίγουρα πάντως τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουν οι ρατσιστές.
Αυτά τα ανθρωποειδή είναι γέννημα θρέμμα των ιδεολογικών μηχανισμών του συστήματος που δεν θα έπρεπε να ασχολούμαστε την δεδομένη στιγμή με την ασημαντότητά τους. Δεν είναι αυτοί ρυθμιστές των εξελίξεων ούτε η κοινωνική πλειοψηφία. Η γκρίνια για το τι λένε οι κάθε λογής ακροδεξιοί το μόνο που καταφέρνει είναι να προβάλλει ως κυρίαρχη την ασημαντότητά τους και ταυτόχρονα να δικαιολογήσει την απάθεια όσων δεν σκοπεύουν να εξεγερθούν. Η καλύτερη απάντηση στους κάθε λογής ρατσιστές την δεδομένη στιγμή είναι να πρωταγωνιστήσει για τον Κώστα η οργή και όχι ο μισανθρωπισμός. Η καλύτερη απάντηση βρίσκεται αποκλειστικά και μόνο στους δρόμους, στα κέντρα αγώνα, στις επιθετικές πρωτοβουλίες, στις κοινωνικές δράσεις που διαδίδουν το μήνυμα «εξέγερση». Είναι μια απάντηση που θέτει προ των ευθυνών τους αντιρατσιστές ανθρώπους και όχι τους ρατσιστές μισανθρώπους.
Η καταγωγή του Κώστα δεν έχει καμία σημασία
Το γεγονός ότι ο Κώστας είναι ρομά μπορεί να έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο για τον μπάτσο που τον πυροβόλησε αλλά μπορεί και όχι, καθώς δεν είναι μόνο ρομά όσοι άοπλοι πυροβολούνται μετά από καταδίωξη από τα δολοφονικά ένστολα σκουπίδια. Αλλά δεν είναι αυτό το κέντρο της κεφαλίδας ούτε βέβαια ο παραμερισμός των προβλημάτων των ρομά και όσα υφίστανται μέσα από την κοινωνική περιθωριοποίηση, την φτώχεια και την κρατική αναλγησία που διαμορφώνουν τις συνθήκες ζωής τους. Το ζήτημα είναι να ξεφύγουμε από την λογική που νεκρώνει τις υπαρκτές εξεγερσιακές προοπτικές, η οποία ετεροκαθορίζεται από το πώς αντιλαμβάνεται ο κοινωνικός ρατσισμός τις ζωές των ρομά, εμφανίζοντας τον ως το στοιχείο «κλειδί» για το τι θα συμβεί και τι συμβαίνει. Ο αγώνας για τον ξερίζωμα του ρατσισμού είναι καθημερινός αγώνας και δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο σύμμαχο από την εκδήλωση μιας εξέγερσης για μια εν ψυχρώ απόπειρα δολοφονίας ενός παιδιού ρομά.
Από τον Δεκέμβρη του 08 στον Δεκέμβρη του 2022
Τον Δεκέμβρη του 2008 δεν θα μπορούσε μια διαφορετική καταγωγή του Αλέξη να αλλάξει την πορεία των γεγονότων, με τον ίδιο τρόπο που σήμερα η καταγωγή του Κώστα δεν είναι η κυρίαρχη παράμετρος. Ας τεθεί και πιο ωμά: αν δεν ήταν ο Κώστας ρομά, μπορεί να μην είχαμε καν στους δρόμους όσα πράττουν σήμερα οι κοινότητες των ρομά στο πλαίσιο μιας αδιαμφισβήτητης εξέγερσης τους, που βρίσκεται σε ισχύ. Τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ χειρότερα οπότε ας αφήσουμε τις δικαιολογίες.
Η εξέγερση του 2008 βρήκε πολλές κοινότητες ρομά στην δική της πλευρά. Απομονωμένα μεν από το γενικό εξεγερσιακό κύμα στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αλλά στην ίδια πλευρά. Στις δικές μας γειτονιές , στα δυτικά προάστια της Αθήνας, η επίθεση π.χ. των ρομά στο Α.Τ. του Μενιδίου κατά την διάρκεια των γεγονότων του 2008 υπήρξε από τις πιο σφοδρές. Με μολότοφ και πυροτεχνήματα παρολίγον να το ανατινάξουν και ήταν στο κέντρο της δημοσιότητας εκείνες τις μέρες. Επιτέθηκαν για τον Αλέξη που δεν ήταν ρομά. Επιτέθηκαν γιατί γνωρίζουν την σαπίλα της ελληνικής αστυνομίας. Επιτέθηκαν, γιατί, όπως είπαμε: τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουν οι ρατσιστές.
Ο λόγος που σήμερα δεν ξεσπά εξέγερση βρίσκεται ενσωματωμένος σε συσχετισμούς δύναμης και παθογένειες που δεν είναι ώρα να αναλυθούν, γιατί τώρα προέχει να ριχτούμε στην μάχη. Αναμφίβολα οι κοινωνικές συνθήκες τον Δεκέμβριο του 2008 ήταν πολύ διαφορετικές από αυτές που είναι σήμερα και εκεί βρίσκεται το στοιχείο «κλειδί», στην ερμηνεία δηλαδή των συνθηκών και στις αιτίες που τις διαμορφώνουν και όχι στην καταγωγή του Κώστα Φραγκούλη.
Είναι ώρα μάχης
Όταν το κράτος πυροβολεί εν ψυχρώ για 20 ευρώ βενζίνη ή λόγω ρατσιστικού κινήτρου δεν είναι η ώρα των αναλύσεων. Είναι ώρα μάχης. Είναι η ώρα που πρέπει να μιλήσει η οργή. Πρέπει λοιπόν να ανταποκρινόμαστε στο σύνολο των αυθόρμητων ή οργανωμένων καλεσμάτων ανεξάρτητα από τον βαθμό της συμφωνίας με τις αναλύσεις που αυτά εκφράζουν αν θέλουμε πραγματικά να απαντήσουμε όπως αρμόζει. Η έκφραση της οργής δεν είναι αυτή την στιγμή διακύβευμα εύρεσης σωστής πολιτικής φόρμουλας. Οι διαφωνίες μέσα στα διάφορα κοινωνικά και ταξικά πεδία πάλης όπου μετέχουν ανταγωνιστικές θεωρήσεις και τακτικές ή στρατηγικές στοχεύσεις σαφώς και καθορίζουν και οφείλουν να καθορίζουν στη βάση κριτηρίων την ανταπόκριση ή μη στα καλέσματα προς κινητοποίηση με βάση το ποιος τα εκδίδει. Τώρα όμως δεν παίζει κάποιο ρόλο το ποιος καλεί εκτός αν εξυπηρετεί δικές του πολιτικές ατζέντες που βρίσκονται σε ασυμφωνία με την αναγκαιότητα της έκφρασης της οργής (π.χ. ΚΚΕ, σοσιαλδημοκράτες, οπορτουνιστές). Όσα καλέσματα βρίσκονται στοχοπροσανατολισμένα ως προς το να απαντηθεί η κρατική δολοφονία, άσχετα με τον λόγο που εκφέρουν, πρέπει να βρίσκουν άμεση ανταπόκριση και στήριξη. Άλλωστε όποιος θέλει μπορεί να καλέσει με τα δικά του πολιτικά χαρακτηριστικά.
Η ίδια η διαδικασία της εξέγερση είναι μια διαδικασία πρώτιστα κοινωνική στην οποία το πολιτικό έπεται. Αν ψάξεις το πολιτικό εκείνη την ώρα ή θα μείνεις μακριά από τα γεγονότα ή θα απαξιωθείς από τα ίδια τα γεγονότα ή θα γίνεις μέρος των ευθυνών ως προς την μη ύπαρξη γεγονότων. Το πώς βρίσκεσαι πολιτικά, οργανωτικά, κινηματικά, στην στιγμή μιας μάχης έχει καθοριστεί πριν από αυτή. Την ώρα της μάχης ρίχνεσαι σε αυτής χωρίς περιστροφές, χωρίς αναζήτηση των σωστών πλαισίων, χωρίς να λογαριάζεις τίποτα. Είναι αξιακή και κοινωνική σου υποχρέωση να ξεχυθείς στους δρόμους και να απαντήσεις. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.
Να πάρουμε πρωτοβουλίες
Για να φουντώσει ένα εξεγερσιακό κίνημα οργής που θα απαντήσει δυναμικά στην απόπειρα δολοφονίας του Κώστα Φραγκούλη, θα πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες, να απελευθερωθεί η αυθόρμητη εξεγερτική δημιουργία, να κινητοποιηθούμε και να ανταποκρινόμαστε στο σύνολο των καλεσμάτων καθώς και να φροντίσουμε στην διάδοση και τον εμπλουτισμό τους. Ο Κώστας Φραγκούλης αυτή την στιγμή είναι ζωντανός και το στοίχημα των απαντήσεων για να κοπούν τα φτερά στον κρατικό αυταρχισμό και την αστυνομική ασυδοσία είναι ακόμα ανοιχτό. Αν ένα κίνημα οργής ξεχυθεί τα επόμενα 24ωρα στους δρόμους, κάτι το οποίο βρίσκεται εξ ‘ ολοκλήρου στην ευθύνη χιλιάδων ανθρώπων που το επιθυμούν αλλά δεν το δείχνουν έμπρακτα, τότε πολλά μπορούν να αλλάξουν κατά το επόμενο διάστημα σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο συσχετισμών δύναμης τουλάχιστον στο κομμάτι που αφορά τους δρόμους και την κρατική καταστολή. Αν δεν υπάρξει κινητοποιήση μαζική και μαχητική τα πράγματα θα χειροτερέψουν.
Να αφήσουμε την μοιρολατρία και τον ατομικισμό
Ας ελπίσουμε να δοθούν οι απαντήσεις που αρμόζει και πρώτα και κύρια ο Κώστας Φραγκούλης να ζήσει. Ας ελπίσουμε ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν να φύγει απ’ την ζωή ένας 16χρονος για να απαντήσουν στις σφαίρες που δέχτηκε. Αν υπάρχουν, εκτός του ότι θα έχουμε ηττηθεί πρώτα απ’ όλα σαν κοινωνία, το σίγουρο είναι ότι και πάλι δεν θα βγουν στους δρόμους αλλά θα περιμένουν από τους άλλους να βγουν. Και όταν συνειδητοποιήσουν ότι δεν αρκούν οι «άλλοι» για να γίνει εξέγερση, αντί τουλάχιστον να επικροτήσουν αυτούς που βγήκαν, πάλι θα γκρινιάζουν ότι «εξέγερση δεν γίνεται γιατί η κοινωνία γαμιέται» (και ο Μητσοτάκης φυσικά, μην ξεχνιόμαστε).
M.
