Ένα κείμενο του Valeriano Orobón Fernández το 1920
Ο Valeriano Orobón Fernández είναι περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή των στίχων του ύμνου της CNT “A las barricadas” (Στα οδοφράγματα) καθώς και για την πρόταση επαναστατικής συμμαχίας μεταξύ της CNT και της UGT το 1934. Στα δύο άρθρα που δημοσίευσε για το δεύτερο θέμα διατείνεται ότι οι ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των συνδικάτων δεν θα έπρεπε να εμποδίσουν τις δύο οργανώσεις να συμφωνήσουν σε ένα σύστημα συμβουλίων στη μετεπαναστατική περίοδο. Προς υποστήριξη της θέσης του επικαλέστηκε τη βραχύβια Βαυαρική Σοβιετική Δημοκρατία, στην οποία συμμετείχαν τόσο αναρχικοί όσο και μαρξιστές.
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Orobón έγραφε για το ζήτημα της μετεπαναστατικής οργάνωσης. Δεκατέσσερα χρόνια νωρίτερα, 19χρονος, είχε συμβάλει στην τροπή που είχε πάρει αυτή η συζήτηση υπό το φως της Ρωσικής Επανάστασης. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην “Solidaridad Obrera” (Εργατική Αλληλεγγύη) -το βραχύβιο όργανο των συνδικάτων της CNT στη βόρεια Ισπανία, το οποίο δεν πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη καταλανική εφημερίδα- που είχε έδρα το Μπιλμπάο, στις 3 Δεκεμβρίου 1920. Ο Orobón ζούσε εκείνη την εποχή στη γενέτειρά του, τη Βαγιαδολίδ.
Το άρθρο είχε τίτλο “Σχετικά με τη δικτατορία: Σοβιέτ ή συνδικάτα;”. Ο Orobón ξεκίνησε με μια παρατήρηση σχετικά με την τάση του αναρχικού Τύπου να γράφει επαινετικά για τα γεγονότα στη Ρωσία, όχι μόνο για το “επαναστατικό γεγονός, το οποίο αξίζει όλους τους επαίνους που παίρνει”, αλλά και για τους θεσμούς που δημιούργησε η επανάσταση. Απέρριψε την ιδέα ότι οι επαναστάτες στην Ισπανία θα έπρεπε να μιμηθούν το ρωσικό παράδειγμα επιδιώκοντας να εγκαθιδρύσουν ένα προλεταριακό σοβιετικό κράτος. Θεωρούσε ότι αυτή η θέση ήταν “αιτία αποπροσανατολισμού και σύγχυσης” και πίστευε ότι οι αγωνιστές της CNT θα έπρεπε να διαδώσουν “έναν σαφή ορισμό της ιδεολογικής μας θέσης σε σχέση με τους τρόπους και τις διαδικασίες που υιοθετήθηκαν στη Ρωσία”. Τα δύο σημεία που προσδιόρισε ως απαιτούμενα για αποσαφήνιση ήταν η δικτατορία του προλεταριάτου και η μετεπαναστατική οργάνωση.
Ο Orobón σημείωσε ότι ο εκδότης της γαλλικής αναρχικής εφημερίδας “Le Libertaire” (Ο Ελευθεριακός) είχε πρόσφατα απορρίψει την έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου και επέμεινε ότι καθήκον των αναρχικών ήταν να ασχοληθούν με ένα ευρύ εκπαιδευτικό έργο που θα έκανε τη δικτατορία περιττή. Απαντώντας σε αυτή την ιδέα, ο Orobón έγραψε:
“Μπορούμε πραγματικά να πραγματοποιήσουμε αυτό το έργο υπό τα ισχύοντα καθεστώτα στα οποία ζούμε; Όταν μας παρενοχλούν και τα θεμελιώδη δικαιώματά μας αναστέλλονται; Όταν ό,τι κάνουμε διώκεται λυσσαλέα;
Και ακόμη και αν μπορούσαμε να το κάνουμε, δεν θα ήταν τόσο περίπλοκο και χρονοβόρο έργο που θα ανέβαλε επ’ αόριστον την ανατροπή της σημερινής κοινωνίας, καθιστώντας μας τους πιο ειρηνικούς και μοιρολάτρες οπαδούς της εξέλιξης;”
Για τον Orobón, η ανάγκη για δικτατορία ήταν κάτι σαν “ένα βιολογικό γεγονός”, “μια περιστασιακή επιταγή που διασφαλίζει την υγεία της επανάστασης”, ενάντια στην αναπόφευκτη αντεπανάσταση. Μόνο υπό αυτές τις συνθήκες μπορούσε να πραγματοποιηθεί το έργο της εκπαίδευσης, προετοιμάζοντας τα άτομα για τη “ζωή στην αναρχία” και καθιστώντας έτσι τη δικτατορία περιττή.
Αυτή δεν ήταν μια δικτατορία που αντιλαμβανόταν ως κυριαρχία ενός μόνο κόμματος, ακόμη λιγότερο ενός μόνο ατόμου. Έτσι, αφού έθεσε τα επιχειρήματά του υπέρ της δικτατορίας, ο Orobón στράφηκε στη συνέχεια στο δεύτερο θέμα του, το ερώτημα ποια ήταν “η καταλληλότερη οργάνωση για την άσκηση αυτής της δικτατορίας”. Αυτή η οργάνωση ήταν “το συνδικάτο”. Ή ακριβέστερα, τα συνδικάτα”:
“Τα συνδικάτα -κατά πρώτο λόγο- ενσαρκώνουν την αληθινή και γνήσια εκπροσώπηση του προλεταριάτου, οπότε η δικτατορία, αναδυόμενη από αυτά, θα ασκείται αποτελεσματικά από τους εργάτες”.
Ίσως αποτελεί έκπληξη, δεδομένου του τίτλου του άρθρου του, ότι ο Orobón δεν αντιπαραθέτει το συνδικάτο στα σοβιέτ αυτά καθεαυτά, αλλά μάλλον στα πολιτικά κόμματα, τα οποία θεωρεί “περιττά και ακόμη και επικίνδυνα στην παρούσα στιγμή, καθώς και απολύτως άχρηστα όσον αφορά την οργάνωση της συλλογικής ζωής”. Τα σοβιέτ ως συνελεύσεις αντιπροσώπων της εργατικής τάξης, των αγροτών και των στρατιωτών -τα σοβιέτ του 1905 και του 1917- δεν εξετάζονται εδώ. Ωστόσο, ο Orobón ολοκληρώνει το άρθρο του επιβεβαιώνοντας ότι, ενώ το σύνθημα της ρωσικής επανάστασης ζητούσε “όλη η εξουσία στα σοβιέτ”, εκείνο της Ισπανίας θα διακήρυττε “όλη η εξουσία στα συνδικάτα”!
Σκεφτήκαμε ότι θα άξιζε να αποτυπωθεί αυτό το σύντομο άρθρο για όποιον ενδιαφέρεται για την πνευματική πορεία του Orobón Fernández. Είναι περίεργο ότι η μεταγενέστερη, πιο διάσημη παρέμβασή του ως αγωνιστή -που καλούσε σε μια συμμαχία μεταξύ συνδικάτων βασισμένη στη δέσμευση για τη δημοκρατία των συμβουλίων- προφανώς δεν ήταν μια αναζωπύρωση του νεανικού φιλοσοβιετικού συναισθήματος. Στην πραγματικότητα, το άρθρο προτείνει μια αντιστροφή της κλασικά “ελευθεριακής” προσέγγισης της ρωσικής επανάστασης, η οποία χαιρετίζει τα σοβιέτ και απορρίπτει τη δικτατορία. Όπως προτείνει ο Arturo Zoffmann Rodriguez, σε βιβλίο του για το θέμα αυτό, ο ενθουσιασμός των Ισπανών αναρχικών για τη ρωσική επανάσταση δεν μπορεί να περιοριστεί στα ελευθεριακά χαρακτηριστικά της. Εδώ, ο Orobón είναι ενθουσιασμένος με την επανάσταση παρά το γεγονός ότι φαίνεται να εξισώνει τη σοβιετική εξουσία με τη μονοκομματική διακυβέρνηση. Αυτός ο ενθουσιασμός, ο οποίος ήταν ευρέως διαδεδομένος αν και όχι ομόφωνος μεταξύ των Ισπανών αναρχικών, θα μειωνόταν καθώς οι αναφορές επιβεβαίωναν την καταστολή του αναρχισμού στη Ρωσία. Επιπλέον, η μπολσεβίκικη ηγεσία σύντομα θα ξεκαθάριζε ότι ακτιβιστές όπως ο Orobón, που καλωσόριζαν τη ρωσική επανάσταση ενώ αντιλαμβάνονταν μια διαφορετική οργανωτική πορεία προς την προλεταριακή εξουσία, δεν θα ήταν ευπρόσδεκτοι στην Κομμουνιστική Διεθνή.
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε εδώ: https://abcwithdannyandjim.substack.com/p/valeriano-orobon-fernandez-in-1920?utm_source=post-email-title&publication_id=339023&post_id=145308785&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=2bljus&triedRedirect=true&utm_medium=email Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης.
