Μόλις εμφανίστηκε ένα μανιφέστο, υπογεγραμμένο από τον Κροπότκιν, τον Grave, τον Μαλάτο και δώδεκα άλλους παλιούς συντρόφους, στο οποίο, απηχώντας τους υποστηρικτές των κυβερνήσεων της Αντάντ που απαιτούν μάχη μέχρι τέλους και συντριβή της Γερμανίας, παίρνουν θέση ενάντια σε κάθε ιδέα “πρόωρης ειρήνης”. Ο καπιταλιστικός Τύπος δημοσιεύει, με φυσική ικανοποίηση, αποσπάσματα από το μανιφέστο, και το ανακοινώνει ως έργο των “ηγετών του Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος”.
Οι Αναρχικοί, που σχεδόν όλοι τους έχουν παραμείνει πιστοί στις πεποιθήσεις τους, οφείλουν να διαμαρτυρηθούν ενάντια σε αυτή την προσπάθεια να εμπλέξουν τον Αναρχισμό στη συνέχιση μιας άγριας σφαγής που ποτέ δεν υποσχέθηκε κανένα όφελος για την υπόθεση της Δικαιοσύνης και της Ελευθερίας και που τώρα αποδεικνύεται απολύτως άγονη και χωρίς αποτέλεσμα ακόμη και από τη σκοπιά των ηγετών και των δύο πλευρών.
Η καλή πίστη και οι καλές προθέσεις όσων υπέγραψαν το μανιφέστο είναι πέραν πάσης αμφισβήτησης. Όμως, όσο οδυνηρό κι αν είναι να διαφωνεί κανείς με παλιούς φίλους που έχουν προσφέρει τόσες πολλές υπηρεσίες σε αυτό που στο παρελθόν ήταν ο κοινός μας σκοπός, δεν μπορεί – σεβόμενος την ειλικρίνεια και προς το συμφέρον του κινήματός μας για τη χειραφέτηση- να μην αποστασιοποιηθεί από συντρόφους που θεωρούν ότι μπορούν να συμβιβάσουν τις Αναρχικές ιδέες και τη συνεργασία με τις κυβερνήσεις και τις καπιταλιστικές τάξεις ορισμένων χωρών στη διαμάχη τους ενάντια στους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις ορισμένων άλλων χωρών.
Κατά τη διάρκεια του σημερινού πολέμου είδαμε Ρεπουμπλικάνους να θέτουν τον εαυτό τους στην υπηρεσία των βασιλιάδων, Σοσιαλιστές να κάνουν κοινή υπόθεση με την άρχουσα τάξη, Εργατικούς να υπηρετούν τα συμφέροντα των καπιταλιστών- αλλά στην πραγματικότητα όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι, σε διαφορετικό βαθμό, Συντηρητικοί-πιστοί στην αποστολή του κράτους και ο δισταγμός τους μπορεί να γίνει κατανοητός όταν η μόνη λύση ήταν η καταστροφή κάθε κυβερνητικής αλυσίδας και η απελευθέρωση της Κοινωνικής Επανάστασης. Αλλά ένας τέτοιος δισταγμός είναι ακατανόητος στην περίπτωση των Αναρχικών.
Θεωρούμε ότι το κράτος είναι ανίκανο για το καλό. Στο πεδίο των διεθνών καθώς και των ατομικών σχέσεων μπορεί να καταπολεμήσει την επιθετικότητα μόνο με το να γίνει το ίδιο ο επιτιθέμενος- μπορεί να εμποδίσει το έγκλημα μόνο με το να οργανώσει και να διαπράξει ακόμα μεγαλύτερο έγκλημα.
Ακόμα και με την υπόθεση -που απέχει πολύ από το να είναι η αλήθεια- ότι η Γερμανία ήταν μόνη υπεύθυνη για τον σημερινό πόλεμο, αποδεικνύεται ότι, όσο τηρούνται οι κυβερνητικές μέθοδοι, η Γερμανία μπορεί να αντισταθεί μόνο με την καταστολή κάθε ελευθερίας και την αναζωογόνηση της δύναμης όλων των δυνάμεων της αντίδρασης. Εκτός από τη λαϊκή επανάσταση, δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος να αντισταθεί κανείς στην απειλή ενός πειθαρχημένου στρατού παρά μόνο να προσπαθήσει να αποκτήσει έναν ισχυρότερο και πιο πειθαρχημένο στρατό- έτσι ώστε οι πιο αυστηροί αντιμιλιταριστές, αν δεν είναι Αναρχικοί και αν φοβούνται την καταστροφή του κράτους, οδηγούνται αναπόφευκτα στο να γίνουν ένθερμοι μιλιταριστές.
Στην πραγματικότητα, με την προβληματική ελπίδα να συντρίψουν τον πρωσικό μιλιταρισμό, έχουν απαρνηθεί όλο το πνεύμα και όλες τις παραδόσεις της Ελευθερίας- έχουν πρωσικοποιήσει την Αγγλία και τη Γαλλία- έχουν υποταχθεί στον Τσαρισμό- έχουν αποκαταστήσει το κύρος του παραπαίοντος θρόνου της Ιταλίας.
Μπορούν οι Αναρχικοί να δεχτούν αυτή την κατάσταση των πραγμάτων έστω και για μια στιγμή χωρίς να απαρνηθούν κάθε δικαίωμα να αποκαλούνται Αναρχικοί; Για μένα, ακόμη και η ξένη κυριαρχία που υφίσταται με τη βία και οδηγεί σε εξέγερση, είναι προτιμότερη από την εγχώρια καταπίεση που γίνεται ήπια, σχεδόν με ευγνωμοσύνη, αποδεκτή, με την πεποίθηση ότι με αυτόν τον τρόπο διαφυλάσσεται από ένα μεγαλύτερο κακό.
Είναι ανώφελο να πούμε ότι αυτό είναι ένα ζήτημα μιας εξαιρετικής εποχής και ότι αφού συμβάλουμε στη νίκη της Αντάντ σε “αυτόν τον πόλεμο”, θα επιστρέψουμε, ο καθένας στο δικό του στρατόπεδο, στον αγώνα για το δικό του ιδεώδες.
Αν είναι απαραίτητο σήμερα να εργαστούμε σε αρμονία με την κυβέρνηση και τον καπιταλιστή για να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας ενάντια στη “γερμανική απειλή”, θα είναι απαραίτητο και μετά, καθώς και κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Όσο μεγάλη κι αν είναι η ήττα του γερμανικού στρατού -αν είναι αλήθεια ότι θα ηττηθεί- δεν θα μπορέσει ποτέ να εμποδίσει τους Γερμανούς πατριώτες να σκέφτονται και να προετοιμάζονται για εκδίκηση- και οι πατριώτες των άλλων χωρών, πολύ λογικά από τη δική τους σκοπιά, θα θελήσουν να κρατηθούν σε ετοιμότητα, ώστε να μην ξαναγίνουν ανύποπτοι. Αυτό σημαίνει ότι ο πρωσικός μιλιταρισμός θα γίνει μόνιμος και κανονικός θεσμός σε όλες τις χώρες.
Τι θα πουν τότε οι αυτοαποκαλούμενοι Αναρχικοί που σήμερα επιθυμούν τη νίκη μιας από τις αντιμαχόμενες συμμαχίες; Θα συνεχίσουν να αυτοαποκαλούνται αντιμιλιταριστές και να κηρύττουν τον αφοπλισμό, την άρνηση στράτευσης και το σαμποτάζ κατά της Εθνικής Άμυνας, μόνο και μόνο για να γίνουν, με την πρώτη απειλή πολέμου, στρατολόγοι- υπάλληλοι για τις κυβερνήσεις εκείνες που προσπάθησαν να αφοπλίσουν και να παραλύσουν;
Θα ειπωθεί ότι αυτά τα πράγματα θα τελειώσουν όταν ο γερμανικός λαός απαλλαγεί από τους τυράννους του και πάψει να αποτελεί απειλή για την Ευρώπη καταστρέφοντας τον μιλιταρισμό στην ίδια του τη χώρα. Αλλά , αν αυτό ισχύει, οι Γερμανοί που νομίζουν, και δικαίως, ότι η αγγλική και γαλλική κυριαρχία (για να μην πούμε για την τσαρική Ρωσία) θα ήταν τόσο πιο ευχάριστη για τους Γερμανούς από τη γερμανική κυριαρχία για τους Γάλλους και τους Άγγλους, θα επιθυμούν πρώτα να περιμένουν τους Ρώσους και τους άλλους να καταστρέψουν τον δικό τους μιλιταρισμό, και στο μεταξύ θα συνεχίσουν να αυξάνουν τον στρατό της χώρας τους.
Και τότε, πόσο θα καθυστερήσει η Επανάσταση; Πόσο καιρό θα κρατήσει η Αναρχία; Πρέπει πάντα να περιμένουμε να αρχίσουν οι άλλοι;
Η γραμμή συμπεριφοράς για τους Αναρχικούς χαράσσεται ξεκάθαρα από την ίδια τη λογική των επιδιώξεών τους.
Ο πόλεμος θα έπρεπε να είχε αποτραπεί με την πραγματοποίηση της Επανάστασης, ή τουλάχιστον με το να κάνει την κυβέρνηση να φοβάται την Επανάσταση. Είτε η δύναμη είτε η δεξιότητα που ήταν απαραίτητη για κάτι τέτοιο έλειπε.
Η ειρήνη θα έπρεπε να επιβληθεί με την πραγματοποίηση της Επανάστασης, ή τουλάχιστον με την απειλή ότι θα το κάνει. Μέχρι σήμερα, λείπει η δύναμη ή η ικανότητα.
Λοιπόν! Υπάρχει μόνο μία θεραπεία: να το κάνουμε καλύτερα στο μέλλον. Περισσότερο από ποτέ πρέπει να αποφύγουμε τους συμβιβασμούς- να βαθύνουμε το χάσμα ανάμεσα στους καπιταλιστές και τους μισθωτούς σκλάβους, ανάμεσα στους κυβερνώντες και τους κυβερνώμενους- να κηρύξουμε την απαλλοτρίωση της ατομικής ιδιοκτησίας και την καταστροφή των κρατών ως το μόνο μέσο για να εγγυηθούμε την αδελφοσύνη ανάμεσα στους λαούς και τη Δικαιοσύνη και την Ελευθερία για όλους- και πρέπει να προετοιμαστούμε για να τα πετύχουμε αυτά .
Εν τω μεταξύ , μου φαίνεται ότι είναι εγκληματικό να κάνουμε οτιδήποτε τείνει να παρατείνει τον πόλεμο, που σφάζει ανθρώπους, καταστρέφει τον πλούτο και εμποδίζει κάθε επανάληψη του αγώνα για τη χειραφέτηση. Μου φαίνεται ότι κηρύσσοντας “πόλεμο μέχρι τέλους” παίζουμε στην πραγματικότητα το παιχνίδι των Γερμανών ηγετών, οι οποίοι εξαπατούν τους υπηκόους τους και φουντώνουν τη θέρμη τους για μάχη πείθοντάς τους ότι οι αντίπαλοί τους επιθυμούν να συντρίψουν και να υποδουλώσουν τον γερμανικό λαό.
Σήμερα, όπως πάντα, ας είναι αυτό το σύνθημά μας: Κάτω οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις, όλοι οι καπιταλιστές και όλες οι κυβερνήσεις!
Ζήτω οι λαοί, όλοι οι λαοί!
*Πρωτότυπο κείμενο: https://theanarchistlibrary.org/library/errico-malatesta-pro-government-anarchists
** “Αλιεύτηκε” από τον ιστότοπο “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”
