Τον Ιούλιο του 1914, ο Σύνδεσμος Αναρχικών Κομμουνιστών Συντρόφων της Σαγκάης δημοσίευσε μια Διακήρυξη Αρχών, ολοκληρώνοντας με την απόφαση: «Η εφαρμογή του αναρχικού κομμουνισμού εξαρτάται από τη δυναμική του κόμματός μας. Εάν θέλουμε να αυξήσουμε την δυναμική του κόμματός μας, η ενοποίησή μας ως ένα σύνολο και η από κοινού ανάπτυξή μας είναι το πιο σημαντικό μας καθήκον σήμερα. Όπου και αν βρίσκονται όλοι οι σύντροφοί μας θα πρέπει να ενωθούμε με εκείνους που μοιράζονται τους ίδιους σκοπούς δημιουργώντας ομάδες με βάση την ελεύθερη ένωση”.
Το πιο βασικό μέλος αυτής της ομάδας ήταν ένας Κινέζος αναρχικός γνωστός ως Shifu, που έμελλε να πεθάνει μόλις εννέα μήνες αργότερα. Αν και η ομάδα συνέχισε τη δράση της και μετά το θάνατό του, η βασική ιδέα της παραγράφου που παραθέσαμε πριν δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή.
Το βιβλίο του Edward S. Kreb “Shifu, Soul of Chinese Anarchism” (“Shifu, η ψυχή του Κινεζικού Αναρχισμού”) είναι μια μελέτη της ζωής και της πολιτικής του Liu Shaobin, του ανθρώπου που θα πάρει αργότερα το όνομα Shifu.
Όπως πολλά μέλη των πρώτων γενεών των Κινέζων δημοκρατών επαναστατών, ο Shifu γεννήθηκε σε μια οικογένεια της ελίτ και ξεκίνησε την πολιτική του δράση ως ριζοσπάστης εθνικιστής, συμμετέχοντας σε πολιτικές δολοφονίες. Μετά από μια πρόωρη έκρηξη στο Χονγκ Κονγκ, φυλακίστηκε το 1907, και άρχισε να διαβάζει τον «Νέο Αιώνα», ένα περιοδικό που κυκλοφορούσε από μια ομάδα Κινέζων αναρχικών στην εξορία στο Παρίσι.
Η έλευσή του στον αναρχισμό δεν ήταν άμεση, γιατί με την αποφυλάκισή του το 1910, επέστρεψε στις εθνικιστικές απόπειρες δολοφονίας. Τον Οκτώβριο του 1911, η ομάδα του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πυροδότηση της δημοκρατικής επανάστασης με τη δολοφονία του στρατηγού Fengshan με μια τεράστια βόμβα στους δρόμους της πόλης Guangzhou και μέσα σε δύο εβδομάδες ο Liu έμπαινε στην πόλη ως επικεφαλής ενός στρατού 10.000 επαναστατών.
Η επανάσταση των δημοκρατικών έδωσε ένα τέλος στην επί αιώνες δυναστεία των Μαντσού, αλλά, όπως και πολλοί άλλοι επαναστάτες, ο Liu απογοητεύτηκε γρήγορα από το καθεστώς που ακολούθησε. Και όπως συνέβη και με την προηγούμενη γενιά της ευρωπαϊκής δημοκρατικής αριστεράς, το γεγονός αυτό οδήγησε τον ίδιο και άλλους στη διάσπαση των δεσμών τους με το κόμμα των ρεπουμπλικάνων και να γίνουν αναρχικοί. Υποθέτουμε ότι πήρε το όνομα Shifu, όταν ήρθε σε ρήξη με μια ομάδα συντρόφων σε ένα καταφύγιο στη Δυτική Λίμνη στην Hangzhou, δημιουργώντας την ομάδα “Συνειδησιακός Σύνδεσμος”.
Η οργάνωση αυτή προσανατολίστηκε στη συνεργασία με τους Σοσιαλιστές και το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Κίνας – και οι δύο μαζικές οργανώσεις τότε – στα προγράμματα των οποίων ήδη περιέχονταν πολλές αναρχικές ιδέες, και αυτό μπορεί να δει κανείς στο πρόγραμμα του “Συνειδησιακού Συνδέσμου”, όπου περιγράφονται κανόνες με τους οποίους θα υπάρξουν καλύτεροι επαναστάτες, συμπεριλαμβανομένων οδηγιών για τα πάντα, από την κατανάλωση κρέατος μέχρι την ένταξη σε ένα πολιτικό κόμμα.
Η ανησυχία αυτή απέρρεε από την εμπειρία της διαφθοράς των επαναστατών από τους οποίους αποτελείτο το νέο καθεστώς, αλλά και επειδή οι αναρχικοί κατά τη δεκαετία αυτή είχαν ασκήσει έντονη κριτική στην κουλτούρα της παραδοσιακής κινεζικής ελίτ, δραστηριότητα η οποία επρόκειτο να κορυφωθεί μερικά χρόνια αργότερα με το Νέο Πολιτιστικό Κίνημα. Η αρχική δράση του Shifu ήταν μια πολεμική με τους ηγέτες του Σοσιαλιστικού Κόμματος σχετικά με τη φύση του σοσιαλισμού, ενώ, αργότερα, μέσω ενός βουδιστή μοναχού που ονομαζόταν Taxiu, προσπάθησε να προσελκύσει ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια στον αναρχισμό, καθώς και κάποια κινήματα μεταρρύθμισης του βουδισμού, σε μια περίοδο που υπήρχε η δυνατότητα να προσελκυστούν μεγάλοι αριθμοί καθώς και υλικοί και άλλοι πόροι από το αναρχικό κίνημα. Ο Taxiu ήταν σημαντική προσωπικότητα επειδή ήταν ένας από τους λίγους επαναστάτες εκείνης της περιόδου που είχε προλεταριακή καταγωγή. Οι περισσότεροι ήταν οι γιοι και οι κόρες της ελίτ.
Το καλοκαίρι του 1912, ο Shifu οργάνωσε τον Σύνδεσμο “Ο Κόκορας Που Λαλεί”, στην επαρχία της Guanghzou και άρχισε μια φάση ευρύτερης προπαγάνδας και μόρφωσης, εκδίδοντας ανθολογίες αναρχικών κειμένων, κυρίως σε 5000 αντίτυπα, καθώς και διδασκαλία της γλώσσας Εσπεράντο. Εκείνη την εποχή η Guanghzou είχε μια πολύ ριζοσπαστική δημοκρατική τοπική κυβέρνηση με κύρια φυσιογνωμία τον Chen Jiongming, που είχε επηρεαστεί αρκετά από τις αναρχικές ιδέες. Ο απόηχος της μεγάλης δημοκρατικής επανάστασης καθώς και η τεράστια έκταση της Κίνας, σήμαινε ότι για μια περίοδο η τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να εφαρμόσει τέτοια ριζοσπαστικά πειράματα πριν από την επιβολή του κεντρικού κράτους και την έλευση της περιόδου των πολέμαρχων που ακολούθησε και που έφερε το τέλος της προηγούμενης περιόδου. Παρά το γεγονός ότι ο Jionming απαγόρευε τελικά στον Shifu να διανείμει αναρχικό αντιμιλιταριστικό υλικό μεταξύ των στρατιωτών, ήταν ωστόσο η ανοχή του που επέτρεψε στον αναρχικό όμιλο να αναπτυχθεί κάπως, μέχρι που αντικαταστάθηκε το 1913 από τον Long Jiguang, ο οποίος διορίστηκε προσωπικά από τον δημοκρατικό κυβερνήτη Yuan Shikai.
Η πολιτική της ομάδας αναπτύχθηκε γρήγορα αυτή την περίοδο και το πρώτο τεύχος του «Cock Crow Record» κυκλοφόρησε στα τέλη του καλοκαιριού του 1913, ασχολούμενο με τον κομμουνισμό, τον εργατικό συνδικαλισμό, την αντίθεση στον μιλιταρισμό, τη σχέση θρησκείας και οικογένειας, τη χορτοφαγία, τη γλώσσα και την ενότητα της παγκόσμιας κοινότητας, θέτοντάς την ως στόχο. (1) Ορισμένα τμήματα της Κίνας, ήταν τότε υπό ξένη κατοχή, και ο Shifu υποστήριξε μια παγκόσμια επανάσταση που θα τερμάτιζε τον δυτικό ιμπεριαλισμό, ισχυριζόμενος ότι η εθνική επανάσταση ενάντια στον ιμπεριαλισμό δεν πρέπει να έχει προτεραιότητα.
Μετά την άφιξη του Long, η ομάδα του Shifu κατέφυγε στην Σαγκάη το Φλεβάρη του 1914, όπου ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Αναρχικών Κομμουνιστών Συντρόφων. Εδώ πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του αναρχικού από τις ΗΠΑ Αλέξανδρου Μπέρκμαν και του αναρχικού από την Ιαπωνία Yamaga Taiji. Στη Σαγκάη, ο Σύνδεσμος κυκλοφόρησε τη «Φωνή του Λαού» καθορίζοντας τους στόχους και τις μεθόδους του Αναρχικού Κομμουνιστικού Κόμματος (2), ένα πλήρες αναρχικό κομμουνιστικό πρόγραμμα για μια νέα κοινωνία.
Στις σελίδες της εφημερίδας, ο Shifu υποστήριζε τις μεθόδους εκείνες που απαιτούνται για την επίτευξη αυτής της κοινωνίας. Έδωσε έμφαση στην παραγωγή έντυπης προπαγάνδας ώστε να διαδωθεί ο αναρχισμός, καθώς και στην αναρχική συμμετοχή σε πράξεις «αντίστασης», όπως απεργίες και «ταραχές», όπως στάσεις και εξεγέρσεις. Αυτές οι μέθοδοι θα έδιναν μια νέα ώθηση προς την κατεύθυνση της “μεγάλης επανάστασης του λαού”, που θα οδηγήσει με τη σειρά της στη “μεγάλη παγκόσμια επανάσταση”. Ο Shifu διακήρυξε ότι η επανάσταση αυτή θα ξεκινήσει σε μια ευρωπαϊκή χώρα, ονομάζοντας τη Ρωσία ως πιθανή χώρα, προβλέποντας ότι, τότε, “εργατικά συνδικάτα θα απεργήσουν, στρατοί θα στασιάσουν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα καταρρεύσουν η μια μετά την άλλη. Ο λαός στη Βόρεια και Νότια Αμερική και την Ασία θα εξεγερθεί επίσης και μάλιστα γρήγορα.”. (3)
Τον Οκτώβρη του 1914 η «Φωνή του Λαού» έγραψε σχετικά με τις απεργίες στη Σαγκάη, και παρ’ ότι ο Shifu αρρώστησε και πέθανε στις αρχές του επόμενου χρόνου, οι σύντροφοί του συνέχισαν τον αγώνα και η εφημερίδα έγραψε για τις απεργίες στα χυτήρια και τα κλωστοϋφαντουργεία τη Σαγκάης το 1916. Στις αρχές του 1917, μέλη της ομάδας πήγαν να εργαστούν σε τομείς της καπνοβιομηχανίας και της ναυτιλίας καθώς η ομάδα επεδίωκε είσοδο στο εργατικό κίνημα, αλλά και από οικονομική αναγκαιότητα. (4) Ο Liang Bingxian κυκλοφόρησε την επιθεώρηση “Εργασία” το 1918 που διακήρυξε ότι “Θα πρέπει οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να οργανώνονται από κάτω προς τα πάνω και από το τοπικό στο ευρύτερο επίπεδο. Δεν πρέπει να υπάρχουν ηγέτες, παρά μόνο εκείνοι που αναλαμβάνουν τη φροντίδα των εκάστοτε δραστηριοτήτων. Πρέπει να γίνει δεκτή η αρχή της ισότητας. Η εργατική οργάνωση θα πρέπει να είναι ο τελικός σκοπός της κοινωνικής επανάστασης, όχι για να αποκτήσουμε πολιτική εξουσία”.
Ο Shifu θεωρήθηκε ως μία από τις καταλυτικές φυσιογνωμίες που επηρέασαν το Κίνημα Νέου Πολιτισμού που ξέσπασε μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και οι ιδέες που αυτός και άλλοι Κινέζοι αναρχικοί διακήρυσσαν έγιναν το βασικό πρόγραμμα του Κινήματος. Ακόμα και ο Μάο τον αναγνώρισε ονομαστικά το 1919. Ωστόσο, ο στόχος του 1914, του να ενωθούν όλοι οι αναρχικοί που μοιράζονται έναν κοινό σκοπό σε μια οργάνωση δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Ο αριθμός των Κινέζων αναρχικών αυξήθηκε αρκετά, αλλά παρέμειναν διαιρεμένοι σε μικροσκοπικές και λιγότερο ή περισσότερο άτυπες ομάδες που ήταν ανίκανες να καταπολεμήσουν την ταχεία άνοδο του Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1923 που σημαίνει ότι πολλοί κατέληξαν να επιλέξουν μεταξύ των δύο κύριων ομάδων οργανωμένου κατά την αιματηρή διάσπαση που επήλθε το 1927, είτε το εθνικιστικό το KMT είτε το λενινιστικό ΚΚΚ.
Περαιτέρω ανάγνωση:
Ένα μεγαλύτερο κείμενο του ίδιου συγγραφέα για την Κινεζική Επανάσταση έχει δημοσιευτεί στο North Eastern Anarchist Ν0 14.
Μια εκδοχή του άρθρου αυτού βρίσκεται στο διαδίκτυο στο http://anarchism.pageabode.com/andrewnflood/anarchist-history-chinese-re…
Σημειώσεις
[1] σελ. 118, Shifu: Soul of Chinese Anarchism, Edward S. Krebs, Rowman & Littlefield, 1998
[2] Voice of the people 19, σελ. 131, Shifu: Soul of Chinese Anarchism, Edward S. Krebs, Rowman & Littlefield, 1998
[3] σελ. 131, Shifu: Soul of Chinese Anarchism
[4] σελ. 154, Shifu: Soul of Chinese Anarchism
* Το άρθρο αυτό γράφτηκε για το πρώτο τεύχος της ιρλανδικής αναρχικής επιθεώρησης “Irish Anarchist” που κυκλοφόρησε το Μάη του 2010, αλλά δεν δημοσιεύτηκε λόγω περιορισμένου χώρου. Είναι ένα άρθρο από μια σειρά άλλων άρθρων που δημοσιεύονται on-line. Ελληνική μετάφραση “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”, 31 Αυγούστου 2010.
